fot. Marta Michalak

Wzniesiony w latach 1925-27 wg projektu architekta Tadeusza Szaniora z dwoma mieszkalnymi oficynami i salą gimnastyczną, był jednym z najnowocześniejszych budynków szkolnych sprzed wojny. Mieściła się w nim Publiczna Szkoła Powszechna nr 188 im. Generała Orlicz-Deresza. Budynek częściowo zniszczony w czasie wojny przez pożar (3 piętro), podczas okupacji użytkowany przez żandarmerię niemiecką, był miejscem szczególnie okrutnych zdarzeń w okresie Powstania Warszawskiego i po jego upadku. W sali gimnastycznej oddziały Dirlewangera i oddziały RONA (podległe Niemcom oddziały rosyjskie skierowane do pacyfikacji Warszawy dowodzone przez Bronisława Kamińskiego) urządziły krematorium.
Szkołę odrestaurowano w roku szkolnym 1948/49 pozostawiając dwupiętrowy budynek. Zmianę wyglądu wnętrza i otoczenia „Kołłątaja” przyniosły dopiero remont w latach 1967-70 oraz przygotowania do jubileuszu 50-lecia. Z tego czasu pozostają nowe klatki schodowe zamiast dębowych schodów.

Sztandar

Towarzyszy społeczności szkolnej we wszystkich ważnych wydarzeniach. Jest znakiem tożsamości Szkoły i symbolem idei, którym ona służy. Stąd też cytat myśli patrona H. Kołłątaja: „Człowiek i jego szczęśliwość – Ojczyzna i jej całość” – zapisany wokół płonącej lampki oliwnej. Wskazuje cel istnienia placówki – poszerzenie wiedzy i kształtowanie postaw, które umożliwiają godne służenie dobru społeczeństwa i własnej pomysłowości. Sztandar powstał w związku z pięćdziesięcioleciem szkoły w 1971r. ufundowany przez Komitet Rodzicielski i Zakład Opiekuńczy – Spółdzielnię Transportowo – Przeładunkową „Warsep” z Okęcia. Wykonały go Siostry Zmartwychwstanki wg projektu p. Irminy Korpus i z tekstem myśli Kołłątaja – dobranym przez ówczesnego dyrektora p. Bolesława Szcząskę i historyka p. Ryszarda Czaplickiego. W 1995 roku godło uzupełniono koroną.

Monografia

Więcej informacji o XXI Liceum Ogólnokształcącym można znaleźć w monografii wieloletniego nauczyciela naszej szkoły, Pana Profesora Ryszarda Czaplickiego „ZARYS HISTORII XXI LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO im. Hugona Kołłątaja w Warszawie w latach 1921-1996 (dawnego III Miejskiego Gimnazjum Męskiego Magistratu m. st. Warszawy)”. Książka ta stanowi doskonałe źródło wiedzy historycznej na temat naszej placówki. Dzięki niej wszyscy zainteresowani mają możliwość zaczerpnięcia dokładnych informacji dotyczących dziejów szkoły. Wspomniana publikacja dostępna jest w bibliotece naszego liceum.

Monografia II wydanie

Z okazji 360-lecia założenia naszej szkoły ukazało się drugie wydanie monografii. Została ona uzupełniona o najstarsze i współczesne dzieje liceum z lat 1997 – 2017. Autorami zamieszczonych tekstów są: Tomasz Bartczak, Wojciech Bartczak, Monika Berlińska-Kopeć, Wiktor Buratyński, Dagmara Chmielarz, Agata Chmielewska, Elżbieta Dajek, Ewa Drowanowska, Tomasz Dzięgielewski, Mariola Dobrosielska, Anna Graba, Agnieszka Iwanicka, Renata Jabłońska, Piotr Jasik, Urszula Kaczanowska, Wioletta Kiełbicka, Ewa Kołakowska, Aleksandra Kotulska, Anna Koślicka, Zygmunt Kucharski, Beata Lewicka, Agata Mackiewicz, Marzena Majewska, Beata Pieńkowska-Bartczak, Marta Rogowska, Grażyna Róziewicz, Montserrat Giné Sánchez, Urszula Setlak, Bartosz Słowiński, Marek Sosiński, Joanna Alicja Stocka, Elżbieta Terlecka-Pacut, Anna Walczak, Dorota Wojtasiewicz-Błachowska, Renata Wójtowicz, Aleksandra Wróblewska, Tomasz Zając.